ΑΠΗΓΑΝΟΣ         Περιγραφή βοτάνου   Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Ruta Gravolens (Ρυτή η βαρύοσμος) και ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών. Είναι φυτό ποώδες και πολυετές. Έχει ένα κλώνο με μικρά φύλλα και ρίζα ρηχή. Βγάζει ένα σφαιρικό καρπό και άνθη μικρά πρασινοκίτρινα. Έχει δυνατή χαρακτηριστική μυρωδιά για τον λόγο αυτό η παράδοση αναφέρει ότι δεν συμπαθούν το φυτό οι γάτες, οι σκύλοι και τα κακά πνεύματα. Είναι γνωστή η φράση «σε εξορκίζω με τον απήγανο» που ο λαός μας το λέει όταν θέλει να αποκρούσει κάτι απαράδεκτο και ενοχλητικό. Παλιά επίσης το χρησιμοποιούσαν για το ξεμάτιασμα. Το βότανο ανθίζει Ιούνιο μέχρι Αύγουστο και φτάνει σε ύψος τους 80 πόντους. Οι μέλισσες και άλλα έντομα συρρέουν στα λουλούδια του φυτού για το νέκταρ, ενώ είναι αποτελεσματικά εντομοαπωθητικά τα αποξηραμένα και κονιοποιημένα φύλλα του. Ο απήγανος ήταν κάποτε σημαντικό βότανο σε όλες τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Οι καλλιτέχνες το χρησιμοποιούσαν για να βελτιώνουν την όραση τους. Τα ψιλοκομμένα φύλλα έμπαιναν σε σαλάτες, σούπες και σάλτσες (ιδίως με ψάρι). Στη Βόρεια Ευρώπη τα φρέσκα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν σπάνια λόγω της πικρής γεύσης τους και των στομαχικών και εντερικών διαταραχών που ακολουθούσαν την υπερβολική κατανάλωση. Τοποθετούσαν επίσης τους βλαστούς του φυτού μέσα στο κρασί ή το ξύδι για να δώσουν πικάντικη γεύση. Τα πτητικά έλαια του φυτού επίσης τοποθετούνται σε λικέρ όπως η ιταλική γκράπα και σε κάποια αρώματα. Στην κινέζικη ιατρική χρησιμοποιείται για τα δαγκώματα των φιδιών και τα τσιμπήματα των εντόμων. Για τη δράση του αυτή αναφέρεται ακόμη ως βασικό συστατικό του αντιδότου για τα δηλητήρια που είχε φτιάξει ο Μιθριδάτης. Επίσης παλιά το θεωρούσαν σαν προφυλακτικό και αντίδοτο στις επιδημίες (μαζί με ξύδι, σκόρδο και θυμάρι). Επίσης το φύτευαν στις αυλές τους για προφύλαξη από τον τύφο και την πανούκλα. Το βότανο φύεται σε ξηρά και ηλιόλουστα μέρη στη Νότια Ευρώπη, ιδίως στα Βαλκάνια. Δεν φυτρώνει εύκολα με σπόρο και για τον λόγο αυτό προτιμούν τα μοσχεύματα που φυτεύουν σε αφράτο και κοπρισμένο χώμα σε γλάστρα και όταν πιάσουν τα μεταφυτεύουν στον κήπο. Ο απήγανος είναι γνωστό όχι μόνο σαν φαρμακευτικό χολαγωγό φυτό της λαϊκής ιατρικής αλλά και σαν ζωντανό βαρόμετρο. Στην ξηρασία τα φύλλα του είναι ζαρωμένα και διπλωμένα, ενώ όταν η υγρασία αυξάνεται στην ατμόσφαιρα τα φύλλα ξεδιπλώνουν και ανοίγουν. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αέρια ξηρά μέρη του βοτάνου. Ο Απήγανος είναι ισχυρό φάρμακο και οι μικρές δόσεις είναι κανόνας. Τα συστατικά του βοτάνου είναι αιθέριο έλαιο (που περιέχει μέχρι 90% μεθυλνονυλκετόνη καθώς και λεμονίνη, κινεόλη κ.α.), ρουτίνη, φορανοκουμαρίνες, αλκαλοειδή και τανίνες. Το βότανο δρα ως αντισπασμωδικό, εμμηναγωγό και αντιβηχικό. Η κύρια χρήση του είναι στη ρύθμιση του εμμηνορρυσιακού κύκλου, όπου χρησιμοποιείται για την επανέναρξη της ανεσταλμένης έμμηνης ροής. Το έλαιο του Απήγανου είναι ισχυρό εκτρωτικό και δεν επιτρέπεται η χρήση του κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης χρησιμοποιείται για την αντισπασμωδική του δράση για την χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών, ιδιαίτερα του πεπτικού συστήματος όπου ανακουφίζει τον κολικό πόνο και την ένταση των εντέρων. Η ανακούφιση των σπασμών το κάνει χρήσιμο για το σταμάτημα του σπασμωδικού βήχα. Επίσης αυξάνει την περιφερειακή κυκλοφορία και μειώνει την αυξημένη αρτηριακή πίεση. Το μάσημα των φρέσκων φύλλων ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους που οφείλονται σε ένταση, τις ταχυπαλμίες και άλλα προβλήματα άγχους. Για την ρύθμιση της περιόδου συνδυάζεται καλά με το Χαμαιλείριο και το Σενέκο το χρυσό. Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.